[Gumofilc]

Jest rzeczą powszechnie znaną, że warunki, jakie dyktuje nam pogoda wpływają na sukcesy wędkarskie lub ich brak. Tutaj jednak chciałbym przybliżyć, spróbować zebrać informacje pogodowe, będące pomocne w wytwarzaniu własnej prognozy pogody. Umiejętność taka da szansę na przygotowanie się do zmieniających się warunków bądź zmiany miejsca połowu, względnie umożliwi podjęcie decyzji o spłynięciu z wody z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym.
Post factum można się też będzie pokrótce dowiedzieć co nas tak sponiewierało...

Po co to komu i na co? Nie chcę przesadnie tetryczyć ale co roku słyszy się o różnego rodzaju wypadkach, których przyczyną była szybko zmieniająca się pogoda. Wyrobienie świadomości (w zarysie) na te sprawy powyżej, jest celem tego tekstu poniżej…

Od czegoś trzeba zacząć, wprowadzając pewien zasób wiadomości, które tłumaczą występowanie zjawisk meteorologicznych. A więc warto zacząć od budowy atmosfery ziemskiej…

 

 Zdjecie1.jpg   22,39 KB   814 Ilość pobrań

 

Nas najbardziej zainteresuje Troposfera, której warstwa sięga na biegunach po ok. 7-8km do ok. 18km na równiku. Jest to warstwa skupiająca w sobie większą część pary wodnej i w ogóle całej masy atmosfery. Elementy składające się na zachodzące w niej procesy to: temperatura, ciśnienie, ruchy powietrza i wilgotność.

Źródłem temperatury jest słońce (na szczęście zabójcze promieniowanie ultrafioletowe jest w większości zatrzymywane przez warstwę ozonową) oraz ziemia – jej energia wewnętrzna oraz oddawanie przez ziemie tego, co zaabsorbowała od słońca i atmosfery, jak również sama atmosfera.

Dowcip polega na tym, że ziemia wraz z atmosferą absorbuje dużą część promieniowania słonecznego lecz zatrzymuje większość promieniowania cieplnego ziemi. To daje energię na zachodzący w atmosferze skomplikowany układ reakcji i przemian. Odbywa się to na zasadzie wymiany ciepła pomiędzy powierzchnią ziemi i warstwami powietrza  a procesy zachodzą poprzez promieniowanie, przewodzenie, ruchy powietrza (konwekcja – unoszenie) i przemiany fazowe wody.

Zwłaszcza ten ostatni proces, związany z parowaniem (zmiana stanu skupienia z płynnego w gazowy) jest bardzo istotny. Zapewne wielu z Was próbowało doświadczenia z alkoholem wylanym na skórę. Otóż w jego przypadku reakcja odparowania, zwłaszcza przy wysokiej temperaturze przebiega szybko a towarzyszy temu uczucie zimna w miejscu parowania - energia cieplna została oddana do atmosfery.

Ten efekt, multiplikowany poprzez wielokrotnie większą skalę zagadnienia, jest motorem powstawania zjawisk meteorologicznych.

Nie mniej istotny jest proces kondensacji czyli przejścia wody ze stanu gazowego w płynny (skraplanie).

W atmosferze odbywa się to na zasadzie unoszenia ciepłego powietrza, które następnie ochładza się tracąc zdolność utrzymania pary wodnej. Para owa wykrapla się (wykres Moliera) tworząc chmurę atmosferyczną.

 

Chyba można zaryzykować twierdzenie, że mamy w atmosferze taki permanentny stan próby osiągnięcia równowagi pomiędzy parowaniem a skraplaniem (kondensacją).

Wypada wspomnieć, że istnieje coś takiego jak cyrkulacja ogólna atmosfery na kuli ziemskiej, którą jest układ wielkoskalowych prądów powietrza.

 

 Zdjecie2.jpg   32,68 KB   796 Ilość pobrań

 

Pisząc najkrócej, istnieje na równiku pas niskiego ciśnienia z ciepłym i wilgotnym powietrzem. Wiatry są tam bardzo słabe – stąd nazwa równikowa strefa ciszy. Gorące powietrze unosi się do góry i prądem idącym na dużej wysokości kieruje się w stronę biegunów (antypasaty). Na jego miejsce napływa, bliżej ziemi powietrze w stronę równika (pasaty).

Powietrze znad równika w górze ochładza się opadając na 30 st. Równoleżniku – tworzą się wyże zwrotnikowe (powietrze ogrzewa się i traci wilgotność), charakteryzujące się słabymi wiatrami i piękną pogodą. Zostaje wymuszony ruch powietrza od strefy wyższego ciśnienia na zwrotnikach do strefy niskiego ciśnienia równikowego.

Powietrze z wyżów polarnych płynie blisko ziemi w kierunku równika, docierając do 60st. Równoleżnika, gdzie ogrzane unosi się i powraca nad bieguny. W tych strefach spotykają się dwie masy powietrza różniące się stopniem ogrzania, powodując dużą zmienność pogody.

 

 

Ma na te zjawiska globalne wpływ: promieniowanie słoneczne i jego natężenie na różnych szerokościach geograficznych, obrót ziemi, ukształtowanie terenu/ wody. Ten i tak skomplikowany i mało przewidywalny układ jest zakłócany np. przez wybuchy na słońcu oraz lokalne struktury typu góry, wulkany, lodowce – tworzą się wiatry lokalne (np. znany u nas Halny).

 

            Wracając do skali dającej się odczuć lokalnie…nagrzewanie lądu w dzień powoduje przemieszczanie się mas powietrza nad morze (jako, że powierzchnia lądu ogrzewa się szybciej). Powoduje to wzrost ciśnienia nad morzem w stosunku do ciśnienia nad lądem. Wytwarza się różnica ciśnienia powodująca powstawanie wiatru od morza w stronę lądu (od ośrodka o wyższym p do ośrodka o niższym p).

Jako, że morze ochładza się w nocy wolniej niż ląd – masy powietrza znad niego wędrują w stronę lądu – wzrasta ciśnienie i powstaje nocą wiatr od lądu (znacznie słabszy niż od morza w dzień).

 

 

W/w parametry i ich skutek wiąże w sobie wykres Moliera. Określa on stopień nasycenia powietrza parą wodną w danej temperaturze i przy danym ciśnieniu.

 

 Zdjecie3.jpg   88,93 KB   753 Ilość pobrań

 

Poniżej krzywej nasycenia (100%) ma już miejsce wykraplanie się pary wodnej, a w praktyce proces ten jest odpowiedzialny za powstawanie chmur (opady), mgieł i innych osadów (szron, szadź, rosa). Wartości temperatury są naniesione na osi Y.

 

Krążenie wody w ekosystemie.

 

 Zdjecie4.jpeg   30,61 KB   767 Ilość pobrań

 

 

 

Schemat występowania poszczególnych rodzajów chmur.

Oznaczenia: Cirrocumulus - Cc, Cirrostratus - Cs, Cumulonimbus - Cb, Cirrus - Ci, Altocumulus - Ac, Altostratus - As, Cumulus - Cu, Stratocumulus - Sc, Stratus - St, Nimbostratus – Ns.

 

 Zdjecie5.png   42,94 KB   750 Ilość pobrań

 

 

 

Warunkiem powstania kondensacji w chmurze jest ochłodzenie się powietrza do temperatury punktu rosy.

 

Aby móc próbować przepowiadać pogodę chmury zostały sklasyfikowane na 10 podstawowych rodzajów, które dzielą się na odmiany. Wysokość występowania może zależeć od szerokości geograficznej i pory roku.

Chmury niskie: (zazwyczaj występujące poniżej 2000 metrów), składają się z kropelek wody. W chłodnym powietrzu mogą zawierać śnieg i kryształki lodu. Nazwy chmur niskich poprzedzane są prefiksem Strato.

Chmury średnie, występują pomiędzy 2000 a 7000 metrów. Większość z nich składa się z kropelek wody - podczas lata lub mokrego śniegu - w czasie zimy. Nazwy chmur średnich poprzedzane są prefiksem Alto.

Chmury wysokie: (występują powyżej 6000 metrów) Składają się z kryształków lodu; wyglądają jak cienkie kosmyki. Nazwy chmur wysokich poprzedza się prefiksem Cirro.

 

Cirrus (Ci) ( chmura pierzasta). Należy do chmur wysokich, zbudowanych z kryształków lodu. Występuje w górnej warstwie troposfery. Podstawa chmur pierzastych może wystąpić poniżej wysokości na której panuje powietrze o temperaturze 0 st. C. W Europie, chmura cirrus może występować na wysokości od 6 000 do 12 000 m. Temperatury w tego typu chmurach mogą wynosić od -10 °C do -40 °C.
Mechanizm powstawania tego typu chmur jest taki, że nadchodzące wilgotne i ciepłe powietrze, będąc lżejszym wślizguje się nad powietrze zimne/zimniejsze. Wilgoć dostarczona w górne warstwy atmosfery krystalizuje się na kryształki lodu (powstanie chmur lodowych typu Cirrus).
U nas (szerokości umiarkowane) chmury te są zwiastunami przyjścia gorszej pogody (nadejście ciepłego frontu atmosferycznego).

 

 Rodzaje chmur typu Cirrus:

 

Cirrus fibratus (Ci fib) - pierzaste włókniste

Cirrus uncinus (Ci unc) - pierzaste haczykowate

Cirrus castellanus (Ci cas) - pierzaste wieżyczkowate

Cirrus spissatus (Ci spi) - pierzaste gęste

Cirrus floccus (Ci flo) - pierzaste kłaczkowate

 

 CirrusFibratus.jpg   97,62 KB   766 Ilość pobrań  CirrusUncinus.jpg   41,15 KB   737 Ilość pobrań

 

 CirrusCastellanus.1.jpg   178,11 KB   743 Ilość pobrań  CirrusSpissatus.jpg   46,89 KB   740 Ilość pobrań

 

 CirrusFloccus.jpg   79,02 KB   743 Ilość pobrań

 

Kilka możliwych sytuacji z tym związanych:

- pojawiające się samotnie na bezchmurnym niebie - mamy najprawdopodobniej jeszcze chwile czasu na połowienie bez kurtek

- gdy Cirrusy przekształcają się zauważalnie w chmury Cirrostratus - rychłe nadejście frontu ciepłego i pogorszenie pogody

- nagłe pojawienie się Cirrusów wraz z Cumulusami - nadciągające warstwy chłodnego powietrza z północy/płn.zach.

- wolno przesuwające się w kierunku wschód - zachód - jest możliwość ustalenia się ładnej pogody.


Gumo
p.s. Chcialem w przyswajalny sposob zebrac info na w/w temat ale jest to dosc skomplikowany temat (pomimo utartej opinii). Wrzucam wiec nastepne kawalki...i...c.d nastapi...
 

[remek]

Gumo nie ukrywam - kawał dobrze opisanego, trudnego tematu. Bardzo ciekawie się zapowiada. Takiej wiedzy trzeba.

Pozdrawiam
Remek

[Gumofilc]

Cirrostratus (Cs) - chmura warstwowo-pierzasta (piętro wysokie - patrz rysunek przedstawiający piętra zajmowane przez poszczególne rodzaje chmur)

Jest to chmura w postaci przejrzystej, mglistej. Nie daje opadów. Składa się głównie z kryształków lodu w kształcie blaszek. ( Wygląda jak mglista, często niemal niewidoczna zasłona, nieraz do tego stopnia subtelna, że niewidoczna. Jedynie zjawiska halo, często występujące na chmurach Cirrostratus, bywa oznaką obecności tych chmur ).

 

 Halo.jpg   199,37 KB   628 Ilość pobrań

Należy do chmur wysokich i występuje na wysokości od 6 000 do 12 000 m.

W zasłonie tworzącej chmurę Cirrostratus można czasem obserwować efekt prążkowania – takie chmury nazywa się wtedy Cirrostratus undulatus (Cs un).

 

 Cirrostratus-undulatus.jpg   251,93 KB   634 Ilość pobrań

 

Pojawienie się chmur Cirrostratus może ( patrz chmury Cirrus) być zwiastunem nadchodzenia frontu ciepłego a co za tym idzie pogorszenia pogody.

Jeśli kowadło chmury Cumulonimbus rozpościera się odpowiednio wysoko, to z jego wyższych partii mogą również powstawać chmury Cirrostratus.

 

Jak powstają chmury Cirrostratus?

Chmury te tworzą się wskutek powolnego wznoszenia się rozległych warstw powietrza do wystarczająco dużych wysokości. Chmury Cirrostratus mogą również powstać wskutek łączenia się chmur Cirrus lub członów chmur Cirrocumulus. Mogą także być utworzone przez kryształki lodu padające z chmur Cirrocumulus. Poza tym chmury Cirrostratus mogą powstawać wskutek zmniejszania się grubości chmur Altostratus lub rozprzestrzenienia się kowadła chmury Cumulonimbus.

Chmury Cirrostratus często są zwiastunami nadchodzących opadów.

Chmury Cirrostratus można scharakteryzować tym, że nigdy nie zasłaniają całkowicie słońca i bardzo trudno je odróżnić od niepokrytego nimi nieba. Mogą one kończyć się ostrą granicą lub przechodzić w chmury Cirrus.



Gatunki:

 

- Cirrostratus fibratus

- Cirrostratus nebulosus

 

 Cirrostratus-fibratus.jpg   211,69 KB   629 Ilość pobrań  Cirrostratus-nebulosus.jpg   198,29 KB   627 Ilość pobrań

 

 

 

Cirrocumulus (Cc – chmura kłębiasto-pierzasta) –  w postaci cienkiej, białej ławicy. Są to chmury wysokie i występują na wysokości 6000 do 12 000 m.

Zbudowane są z kryształków lodu, nie dają opadów. Powstają w wyniku powolnego podgrzewania od dołu chmur typu cirrus lub cirrostratus. Od podobnych do nich chmur Altocumulus można je odróżnić tym, że są mniejszych rozmiarów oraz bielsze. Przybierają one formę małych białych kłębków, występujących wysoko na niebie, pojedynczo badź w długich rzędach. Kłębki ułożone w rzędy nadają chmurze specyficzny, pomarszczony wygląd, który przypomina rybie łuski. To odróżnia je od chmur Cirrus i Cirrostratus. Chmury Cirrocumulus występują również w ławicach o kształcie soczewek, często wydłużonych i najczęściej o wyraźnych zarysach.

 Na chmurach tego typu mają miejsce nieraz zjawiska wieńców lub iryzacji.

 

Zjawisko iryzacji polega na powstawaniu tęczowych barw, co jest wynikiem interferencji światła odbitego od przezroczystych lub prawie przezroczystych ciał .

 

Wieniec - zjawisko zachodzi wtedy, gdy Słońce (albo  Księżyc) są zasłonięte cienką, półprzeźroczystą warstwą chmury/ mgieł. Ma to wygląd barwnej poświaty (aureoli) wokół  Słońca lub Księżyca..

 

 

Mechanizm powstawania:

 Chmury Cirrocumulus mogą powstać

- w powietrzu wolnym od produktów kondensacji  pary wodnej

-  mogą powstać w wyniku powolnego podgrzewania od dołu chmur typu cirrus lub cirrostratus

- chmury Cirrocumulus w kształcie soczewek/ migdałów powstają w pobliżu gór, przeważnie w wyniku lokalnego uniesienia warstwy wilgotnego powietrza.

 

 

Gatunki:

 

Cirrocumulus castellanus (Cc cas)

 

Cirrocumulus floccus (Cc flo)

 

Cirrocumulus lenticularis (Cc len)

 

Cirrocumulus stratiformis (Cc str)

 

 Cirrocumulus_castellanus.jpg   171,85 KB   577 Ilość pobrań  Cirrocumulus-floccus.jpg   228,16 KB   579 Ilość pobrań

 

 Cirrocumulus_lenticularis.jpg   175,57 KB   588 Ilość pobrań  Cirrocumulus-stratiformis.jpg   199,25 KB   579 Ilość pobrań

 

 

 

Wygląda na to, że mamy omówione (poza szczególnum przypadkiem - chmury wszystkich pięter - Cumulonimbusa) wszystkie chmury piętra wysokiego. Mimo, że występują one co najmniej kilka km nad naszymi głowami, już można na podstawie info o nich zaczynać budować prognozę...

[Gumofilc]

Poprzednio zostały omówione chmury pietra wysokiego, na tym etapie zaprezentuję, jakie  chmury występują w piętrze średnim.

 

 

Altocumulus  (Ac) ( chmury  kłębiaste) –  składają się z białych (szarych) drobnych członów – obłoczków. Zwykle posiadają ciemną, zacienioną podstawę. Chmura Altocumulus bez tego zacienienia może zostać czasami pomylona z chmurą Cirrocumulus.  W niektórych przypadkach przylegają do siebie i tworzą warstwy. Te warstwy lub ławice są złożone z płatów, zaokrąglonych brył, walców itd., często ułożonych szeregami. Są połączone ze sobą lub oddzielone od siebie, niekiedy o wyglądzie częściowo włóknistym lub rozmytym Pozorna szerokość tych elementów chmurowych na sklepieniu niebieskim wynosi 1-5°.

Składają się z kropel wody lecz nie są to chmury opadowe. Przy bardzo niskich temperaturach mogą tworzyć się w nich kryształki lodu.   Występują (w klimacie Polski) na wysokościach od ok. 2000 do 5000 m. Chmury tego rodzaju mają grubość od 200 do 700 m i  utrzymują się stosunkowo krótko.

Są one dość cienkie, pomimo to jednak mniej lub bardziej zacieniają Słońce. Gatunki chmur średnich kłębiastych są bardzo różnorodne. Charakterystycznym dla gatunków chmur altocumulus zjawiskiem optycznym są wieńce-barwne pierścienie, otaczające ciało niebieskie (Słońce, Księżyc). Są one spowodowane ugięciem światła w kropelkach wody, z których składają się chmury. W chmurach średnich kłębiastych można obserwować również iryzację: (zostały te zjawiska omówione omówione przy chmurach wysokich).

Płaty chmur Altocumulus często są obserwowane równocześnie na dwóch lub więcej poziomach, rzadziej chmury Altocumulus przybierają kształty małych odosobnionych kłaczków, których dolne części są postrzępione.
Kryształki, które padają z chmur Altocumulus, mogą powodować zjawiska halo w postaci słońc pobocznych (słońca pozorne) lub słupów świetlnych.

 

Gatunki:

 

Altocumulus stratiformis (Ac str) - w kształcie warstwy członów przylegających do siebie

 

Altocumulus lenticularis (Ac len) – soczewkowate - jeden ze zwiastunów zbliżania się frontu chłodnego

 

Altocumulus castellanus (Ac cas) - o członach wypiętrzających się

 

Altocumulus floccus (Ac flo) – kłaczkowate

 

 

 Altocumulus_stratiformis.jpg   59,31 KB   22 Ilość pobrań  Altocumulus_lenticularis..JPG   45,43 KB   25 Ilość pobrań  Altocumulus-Castellanus.jpg   50,48 KB   25 Ilość pobrań  Altocumulus-floccus.jpg   67,82 KB   23 Ilość pobrań

 

Chmury Altocumulus powstają często na brzegu rozległej warstwy unoszącego się ku górze powietrza lub wskutek ruchów turbulencyjnych oraz konwekcyjnych w średnim piętrze. 
Mogą również tworzyć się wskutek rozrostu kilku członów płata chmur Cirrocumulus lub przez podział członów chmury Stratocumulus. Mogą one również powstawać przez przekształcanie się chmur Altostratus i Nimbostratus. 
Chmury Altocumulus tworzą się także w wyniku rozpościerania się chmur Cumulus lub Cumulonimbus. 
Chmury Altocumulus będące kształcie soczewek powstają zwykle wskutek lokalnego orograficznego unoszenia się warstwy wilgotnego powietrza. (orografia - unoszenie mas powietrza do góry, spowodowane przez pasma górskie bądź nachylenie terenu) .

 

Co występowanie tych chmur oznacza pogodowo?

Altocumulusy nigdy nie są zwiastunem jakichkolwiek opadów. Sygnalizują nadejście frontu chłodnego.

 

 

 

Altostratus (As) – chmura średnia warstwowa, występująca w postaci grubej, gęstej (niebieskiej lub szarej) warstwy, przez którą słońce lub księżyc przebijają się podobnie jak przez matowe szkło. Składa się z kropelek wody i kryształków lodu, zawiera również płatki śniegu. 
Częstym widokiem jest, że pokrywa całe niebo. Czasem towarzyszy jej opad drobnego deszczu lub śniegu. Występuje ona na wysokości od 2 do 5 km. Altostratus nie powoduje występowania zjawiska halo.

Chociaż chmury Altostratus same przynoszą bardzo małe opady, często zapowiadają nadchodzące opady, znacznie większe.

Chmury Altostratus nie podlegają podziałowi na gatunki, jednak rozróżnia się następujące ich odmiany:

 

Altostratus translucidus (As tr)

 

Altostratus opacus (As op)

 

Altostratus duplicatus (As du)

 

Altostratus undulatus (As un)

 

Altostratus radiatus (As ra)

 

 

 Altostratus_translucidus.jpg   25,17 KB   15 Ilość pobrań  Altostratus_opacus.jpg   18,29 KB   13 Ilość pobrań

 

 Altostratus_duplikatus.JPG   47,77 KB   13 Ilość pobrań  Altostratus undulatus.jpg   29,58 KB   16 Ilość pobrań

 

 Altostratus radiatus.jpg   18,98 KB   18 Ilość pobrań

 

Chmury te mogą składać się z dwóch lub więcej warstw ułożonych jedna nad drugą na różnych poziomach. Warstwy owe są niekiedy częściowo z sobą złączone. W pewnych przypadkach wyraźnie widać sfalowanie lub szerokie równoległe pasma. 
Pomimo, że zazwyczaj widać przez nie słońce to jednak najgrubsze jej części mogą być tak gęste, że zakrywają je zupełnie. 
Altostratus jest chmurą dającą opady, które można obserwować w postaci smug poniżej jej podstawy (virga), wskutek tego dolna powierzchnia chmury może przybierać wygląd postrzępiony. Gdy chmura Altostratus daje opady sięgające do ziemi, mają one zwykle charakter ciągły i występują w postaci deszczu, śniegu lub ziaren lodowych. 

 

Virga –deszcz lub śnieg, który nie dociera do powierzchni Ziemi, ponieważ wyparowuje na większych wysokościach.

Chmury Altostratus powstają najczęściej w wyniku powolnego unoszenia się warstw powietrza o dużej rozciągłości poziomej do dostatecznie dużych wysokości. 
Chmury Altostratus mogą również powstać z grubiejącej zasłony chmur Cirrostratus lub niekiedy przez zmniejszenie się grubości  warstwy chmur Nimbostratus. 
Chmury Altostratus powstają z warstwy chmur Altocumulus, gdy z tych ostatnich wypadają kryształki lodu w postaci szeroko rozpostartych smug (virga). 
 

 

Na tym zakończyliśmy rozpatrywać chmury piętra średniego. Pozostały chmury niskie czyli to, co w najbardziej namacalny sposób wpływa na zmiany pogodowe i ich tempo.

[Gumofilc]

W tym "rozdziale" postaram się przedstawić chmury zajmujące piętro niskie, z których już bezpośrednio leci nam za kołnierz.

 

 

Nimbostratus (Ns) – chmura warstwowa deszczowa, występuje w postaci ciemnoszarej jednolitej warstwy, najczęściej całkowicie zasłaniającej niebo. Składa się z kropel wody oraz kryształków lodu. Jej występowaniu towarzyszy ciągły opad deszczu lub śniegu.

Jest to chmura dająca najdłużej trwające opady. Podstawa chmury występuje na wysokości 200-500 m (często pod podstawą występują ponadto postrzępione chmury Stratus fractus -  na wysokości rzędu 100-200 m, a nieraz niżej). Grubość tych chmur jest znaczna i dochodzi do 4-6 km. Często  łączy się z wyżej położonymi chmurami Altostratus. Całkowicie zasłania słońce, powoduje pochmurną i deszczową pogodę a zimą opady śniegu.

Chmura Nimbostratus powstaje przy froncie ciepłym na skutek unoszenia się ciepłego powietrza ponad chłodne. Chmura również pojawia się i na froncie chłodnym – razem z cumulonimbusami, jak również na froncie okluzji. Nimbostratus występuje zazwyczaj w chłodnych częściach niżu atmosferycznego. Jest typową chmurą frontalną.

Zazwyczaj widać Szara warstwa chmur, często ciemna, o wyglądzie rozmytym wskutek mniej lub bardziej ciągłego opadu deszczu lub śniegu, w większości przypadków dochodzącego do ziemi.

 

Okluzja – zjawisko mieszania się warstw powietrza ciepłego i zimnego. Front zokludowany – kombinacja frontów. (szerzej o tym jeszcze będzie)

 

Chmura Nimbostratus nie powoduje zjawiska burzy, za to połączenie chmur Ns i Cumulonimbus powoduje ulewne a także długotrwałe opady deszczu lub śniegu.

W przypadku chmur Nimbostratus nie wyróżnia się gatunków ani odmian.

 

 

 Nimbostratus.jpg   40,16 KB   29 Ilość pobrań

 

 

Dolna powierzchnia chmury Nimbostratus często jest częściowo lub całkowicie zasłonięta przez niskie postrzępione chmury (Pannus), które tworzą się poniżej podstawy i szybko zmieniają kształty. Początkowo chmury Pannus występują pojedyńczo, później mogą łączyć się w ciągłą warstwę.
Chmury Nimbostratus najczęściej powstają wskutek powolnego wznoszenia się rozległych warstw powietrza do dostatecznie dużych wysokości. Mogą również rozwinąć się wskutek zwiększania się grubości  chmur Altostratus bądź (rzadziej) na skutek powiększania się grubości  warstwy chmur Stratocumulus lub Altocumulus. 
Niekiedy chmury Nimbostratus powstają przez rozpościeranie się chmur Cumulonimbus i bardzo rzadko przez rozpościeranie się dużych chmur Cumulus, gdy te ostatnie dają opad deszczu.

 

 

 

Stratocumulus (Sc), tochmura warstwowo-kłębiasta, w postaci szarych warstw bądź  płatów kształtami przypominających bryły. Moż też wyglądać jak częściowo biała ławica, posiadająca prawie zawsze ciemne części, złożona z walców itp., połączonych ze sobą lub oddzielonych od siebie i nie posiadających z wyjątkiem Virga wyglądu włóknistego. Większość regularnie ułożonych małych członów chmury ma pozorną szerokość większą od pięciu stopni.

 Składa się z kropel wody. Występowaniu jej towarzyszą  nieraz niewielkie opady deszczu lub virga. Chmura przeważnie występuje poniżej 2 400 m.

Termin Stratocumulus wymyślono dla chmury, która nie jest wystarczająco płaska, żeby być nazwana stratusemi nie jest też wystarczająco konwekcyjna, żeby zostać nazwaną cumulusem.

Olbrzymie obszary stratocumulusów są zlokalizowane klimatycznie po wschodnich częściach oceanów w umiarkowanych szerokościach co jest spowodowane dwoma głównymi czynnikami:

Ze względu na rozmiary nad oceanem, chmury warstwowo-kłębiaste są jednym z najważniejszych elementów ogólnej zmiany klimatu. Około 50-70% całości promieniowania słonecznego jest odbijana przez stratocumulsy. W nocy chmury te zmniejszają spadek temperatury na powierzchni ziemi w stosunku do sytuacji bez chmur.

Chmury te są jednymi z najczęściej badanych chmur na świecie za pomocą technik satelitarnych i meteorologicznych.

 

Gatunki :

 

Stratocumulus stratiformis (S.C. str)

 

Stratocumulus lenticularis (Sc len)

 

Stratocumulus castellanus (Sc cas)

 

 

 

 Stratocumulus stratiformis.jpg   41,42 KB   19 Ilość pobrań  Stratocumulus lenticularis.jpg   17,09 KB   20 Ilość pobrań

 

 Stratocumulus_castellanus.jpg   27,18 KB   30 Ilość pobrań

 

 

 

Chmury Stratocumulus składają się z kropelek wody ale  czasami łącznie z kroplami deszczu występują krupy śnieżne, rzadziej  kryształki bądź płatki śniegu. 
Stratocumulusy najczęściej występują w postaci płatów lub warstw złożonych z członów chmur Altocumulus, lecz położonych na niższym poziomie, wskutek czego są pozornie większej wielkości. Wielkość, grubość i kształt członów tych chmur może zmieniać się w szerokim zakresie. Niekiedy człony chmurć rozdzielone są pasmami czystego nieba. Płaty chmur Stratocumulus często występują jednocześnie na dwu lub więcej poziomach. 
W nielicznych przypadkach chmury Stratocumulus są obserwowane w postaci wydłużonych płatów - soczewki lub migdały, lub też w kształcie wieżyczek, wyrastających ze wspólnej podstawy. 
Przenikanie światła przez chmury Stratocumulus jest zmienne. Czasem większa cześć chmury jest na tyle cienka, by można było określić położenie Słońca. W innych przypadkach chmura jest na tyle nieprzeświecająca (gruba warstwa), że zupełnie zakrywa słońce. 

Chmury Stratocumulus dają niekiedy opady o słabym natężeniu w postaci słabego deszczu, śniegu lub krup śnieżnych. Przy wyjątkowo niskich temperaturach może wystepować zjawisko halo lub Virga.

 

Chmury Stratocumulus mogą tworzyć się naskutek wzrostu wymiarów niektórych członów chmur Altocumulus. 
Stratocumulusy czasem powstają w czystym powietrzu pod chmurami Altostratus lub częściej Nimbostratus, mogą one także tworzyć się w wyniku przekształcania się chmur Nimbostratus. 
 Stratocumulusy mogą się rozwinąć wskutek unoszenia się warstwy chmur Stratus.
Chmury Stratocumulus często tworzą się przez rozpościeranie się górnej lub środkowej części chmur Cumulus lub Cumulonimbus, jak również przez spłaszczanie się chmur Cumulus.

 

 

 

Stratus (St ) Jest to chmura w postaci jednolitej białej lub szarawej warstwy, której podstawa znajduje się poniżej 2000 metrów nad ziemią. Występowaniu tego rodzaju chmur towarzyszy czasem opad mżawki lub drobnego deszczu. Nocą te niskie chmury w dużym stopniu ograniczają proces wychładzania się gruntu, a w ciągu dnia ograniczają dopływ promieniowania słonecznego. Powodują więc odpowiednio - ocieplenie nocą i ochłodzenie w ciągu dnia. Chmura stratus różni się tym od mgły, że jej podstawa nie styka się z ziemią. Chmury te najczęściej tworzą się przy froncie ciepłym. Najczęściej jest to szara warstwa chmur o jednolitej podstawie, mogąca dać opad mżawki, słupków lodowych lub śniegu w postaci ziaren. Jeśli już Słońce jest widoczne przez chmurę, to jego zarys jest wyraźny. Chmura Stratus nie powoduje występowania zjawisk halo (wyjątek bardzo niskie temperatury). Chmura Stratus może występować w postaci postrzępionych ławic.

 

 

Gatunki :

 

Stratus nebulosus (St neb)

 

Stratus fractus (St fra)

 

 

 Stratus nebulosus.jpg   19,13 KB   29 Ilość pobrań  Stratus fractus.JPG   33,11 KB   22 Ilość pobrań

 

Chmura Stratus jest zwykle złożona z małych kropelek wody, a przy niskich temperaturach może się składać z małych cząsteczek lodu. W przypadku, gdy chmura Stratus jest gęsta(gruba), zawiera często kropelki mżawki oraz (rzadziej) słupki lodowe bądź śnieg ziarnisty. Często posiada tak niską dolną podstawę, że zasłania wierzchołki niskich wzgórz, a czasem jest tak cienka, że zarysy Słońca lub Księżyca mogą być przez nią wyraźnie widoczne. Najczęściej jednak jest na tyle nieprzezroczysta, że zasłania Księżyc/ Słońce. 
Jeśli chmura Stratus jest odpowiednio cienka, powoduje występowanie wieńca wokół Słońca lub Księżyca. Opady z chmur Stratus, sięgają ziemi, maja postać mżawki, słupków lodowych lub śniegu w postaci ziaren.

 Chmura Stratus, w postaci jednolitej warstwy, tworzy się naskutek ochłodzenia najniższych warstw atmosfery. 
Postrzępione chmury Stratus jako chmury towarzyszące (Pannus) mogą powstać także, gdy wzrasta wilgotność powietrza wskutek parowania opadu, pochodzącego z chmur Altostratus, Nimbostratus, Cumulonimbus lub Cumulus. 
Chmury Stratus mogą powstawać z chmur Stratocumulus wtedy, gdy dolna powierzchnia tych ostatnich obniża się lub zatraca swój kształt. Częstym procesem, który prowadzi do powstawania chmur Stratus, jest powolne unoszenie się warstwy mgły, na skutek ogrzewania się podłoża bądź wzrostu prędkości wiatru.

[Gumofilc]

Cumulus (Cu) (chmura kłębiasta)

Gruba, biała chmura, składająca się z kropel wody, jej górna część (za wyjątkiem gatunku fractus) ma kształt kopuły. Podstawa jest położona poziomo na  wysokości ok. 600 do 2500 metrów. Bardziej wypiętrzonym chmurom kłębiastym towarzyszą niewielkie opady deszczu. Chmury te potrafią szybko się przekształcać w inne rodzaje i gatunki, a typowy czas „życia”  niewielkiego cumulusa  może trwać do 30 minut. Wygląd - oddzielne, na ogół dość gęste chmury o ostrych zarysach, rozwijające się w kierunku pionowym w kształcie pagórków lub wież, których górna część przypomina często kalafior. Oświetlone przez Słońce części tych chmur są przeważnie lśniąco białe. Podstawa ich jest ciemniejsza i niemal pozioma.

 

 Gatunki:

 

Cumulus humilis (Cu hum)

Chmury pięknej pogody - niewielkie,  płaskie i pojedyńczo rozmieszczone na niebie cumulusy. Ich grubość wynosi  kilkadziesiąt do kilkuset metrów.

 

 Cumulus_humilis.jpg   35,48 KB   20 Ilość pobrań

 

 

 

Cumulus mediocris (Cu med.)

Stadium pośrednie pomiędzy humilis a congestus. Mają przeważnie od kilkuset metrów do kilometra. Najczęściej nie dają opadów.

 

 Cumulus mediocris.jpg   47,09 KB   24 Ilość pobrań

 

 

 

Cumulus congestus(Cu con)

 Chmury wypiętrzone (rozbudowane w kierunku pionowym  do nawet kilku kilometrów). Mogą dać spokojny, grawitacyjny opad.

 

 Cumulus congestus.jpg   37,58 KB   26 Ilość pobrań

 

 

 

Cumulus fractus (Cu fra)

O grubości kilkuset metrów. Występują najczęściej jako początkowe stadium chmur kłębiastych. Nie dają opadów.

 

 Cumulus fractus.jpg   23,78 KB   23 Ilość pobrań

 

 

Chmury Cumulus składają się głównie z kropelek wody lecz mogą tworzyć się w częściach chmur kryształki lodu, tam gdzie panuje temperatura znacznie niższa niż 0^oC. 
Cumulusy mogą występować jednocześnie w różnych stadiach – rozrastają się w pionie. Mogą one też mieć małe wymiary w pionie i wyglądać jak spłaszczone. Występują również takie z  umiarkowaną rozciągłością pionową oraz małymi wypukłościami. Istnieją też takie z pęczniejącymi górnymi częściami.
Chmury Cumulus, zazwyczaj te o umiarkowanym pionowym rozwoju, są nieraz ustawione w szeregi prawie równoległe do kierunku wiatru. 
 Z tego rodzaju chmur pada często obfity deszcz w postaci ulew ale ma to miejsce głównie w strefie międzyzwrotnikowej. W średnich szerokościach geograficznych (u nas) chmury cumulus są zazwyczaj związane z wymuszaniem frontalnym lub z efektami termicznymi.

Chmury Cumulus tworzą się w prądach konwekcyjnych, które występują, gdy mają miejsce duże różnice temperatury w dolnych warstwach powietrza. Duży pionowy gradient temperatury może powstać na kilka sposobów:

 

- ogrzewania powierzchni ziemi przez słońce

 

-  nieustannego ogrzewania się dolnych warstw masy powietrza (chłodnego) przy jego przepływie nad ciepłym podłożem.

 

Powstawanie chmur Cumulus często jest poprzedzone tworzeniem się lokalnych zmętnień, z których rozwijają się chmury.  
Chmury Cumulus mogą brać swój początek z chmur Altocumulus lub Stratocumulus. Mogą się też stworzyć wskutek przekształcania się Stratocumulusów lub Stratusów. Postrzępione chmury Cumulus złej pogody tworzą się niekiedy pod chmurami Altostratus, Nimbostratus, Cumulonimbus.

Cumulusy są obserwowane na wielkich obszarach i regenerują się cyklicznie. Ich wpływ na procesy wymiany ciepła  ocean -  atmosfera oraz na procesy chemiczne (atmosfera tropików) jest znaczny.

[Gumofilc]

Pozostała do przeanalizowania formacja wszystkich pięter, chmura Cumulonimbus...

 

 Zdobyła sobie szczególnie złą sławę, a osobliwie związane z nią zjawisko szkwału (silnego wiatru następującego tuż przed rozpoczęciem opadu). Zjawisko polega na tym, że chmura bardzo wypiętrza się na skutek ruchów konwekcyjnych – występuje (tył chmury) silny prąd zstępujący w związku z ochłodzonym powietrzem, które opada wypychając ku górze ciepłe powietrze (przód chmury). Powstają dwa przeciwnie skierowane prądy pionowe (dochodzące do prędkości kilkudziesięciu metrów na sekundę), w wyniku czego tworzy się wir poziomy.

 

Tutaj musiałem się chwilę zatrzymać z powodu nie zrozumienia do końca przejścia prądów skierowanych góra/ dół na wir w poziomie. Otóż sytuacje ilustruje rysunek poniższy – na skutek różnic temperatur i ciśnień powstaje konieczność dążenia do ich wyrównania, zasięg tego procesu najbardziej istotny dla delikwenta na ziemi, to dolne krańce chmury - tam gdzie jeszcze występują prądy pionowe.

 

 Cumulonimbus.jpg   32,73 KB   34 Ilość pobrań

 

Ów poziomy prąd (wir) występuje pomiędzy miejscami symbolicznie zaznaczonymi pionowo strzałkami.

Efektem jest powstanie kołnierza burzowego (wału) kształtującego się przed chmurą (1-2km przed strefą największego opadu) – przyjście wału odbywa się w parze z powstaniem szkwału i obniżeniem temperatury.

 

Cumulonimbus (Cb), jest to chmura kłębiasta deszczowa. Rozbudowana pionowo na wysokość kilku lub nawet kilkunastu kilometrów. Jej  górna powierzchnia jest gładka, zakończona kopulasto/ kalafiorowato  lub też w postaci  rozbudowanej w piętrze wysokim (gatunek capillatus, Cb cap).Ma kształt wielkiego kowadła/ grzyba. Podstawa chmur tego rodzaju znajduje się na wysokości około 2 km, natomiast górny ich pułap, szczególnie w strefie międzyzwrotnikowej, może przekraczać i 20 km. Są to chmury najbardziej rozbudowane w kierunku pionowym, dlatego zjawiska fizyczne w nich występujące bywają bardzo gwałtowne. Złożone w dolnej części z kropel wody, a w górnej z kryształków lodu. Chmury tego rodzaju mogą być źródłem gwałtownych opadów deszczu, sniegu, gradu. A występowaniu ich często towarzyszy burza. Poniżej podstawy tej chmury, niejednokrotnie występują niskie postrzępione chmury połączone lub oddzielone w stos. do podstawy oraz opady( niekiedy w postaci Virga).

 

Nie zareagowanie na symptomy powstawania opisanego wyżej zjawiska, zwłaszcza na dużej wodzie, z dala od brzegu, często kończy się smutno dla wodniaków a w najlepszym wypadku mało ciekawie i ekspensywnie.

 

 Gatunki:

 

Cumulonimbus calvus (Cb cal)

 

Cumulonimbus capillatus (Cb cap)

 

 Cumulonimbus calvus.jpg   47,6 KB   41 Ilość pobrań

 

 Cumulonimbus_capillatus.jpg   32,74 KB   34 Ilość pobrań

 

 

Poziome i pionowe wymiary chmur Cumulonimbus są tak duże, ze charakterystyczny ich kształt  może być w całości widziany tylko ze znacznej odległości (stąd lekceważenie sytuacji pogodowej i symptomów, np. parna, gorąca cisza na wodzie - może się zemścić).

Cumulonimbusy mogą występować jako odosobnione chmury lub też w postaci długiego szeregu połączonych chmur, przypominających wyglądem rozległą ścianę. Gdy chmura znajduje się dokładnie nad obserwatorem, jej górne części zostają przesłonięte przez rozległą podstawę chmury .Nieraz górna część chmury Cumulonimbus jest połączona z chmurami Altostratus bądź Nimbostratus. Czasami też chmura Cumulonimbus może rozwinąć się i wewnątrz chmur Altostratus lub Nimbostratus.  

 

 Przeważnie jednak chmury Cumulonimbus powstają poprzez stopniowe przekształcanie się rozległych, silnie rozbudowanych chmur Cumulus. Warunki, w jakich rozwijają się chmury Cumulonimbus, są podobne do tych, które sprzyjają rozwojowi chmur Cumulus.  

 

 

I takim sposobem udało się omówić wszystkie Gatunki i rodzaje chmur występujących w atmosferze ziemskiej. Dodać należy, że procesy pogodowe są w ciągłym ruchu a nieraz ich dynamika jest wręcz zaskakująca. Z tego też powodu nie należy się stresować, gdy na podstawie w/w obrazków nie będzie można jednoznacznie określić rodzaju chmur, względnie będą one występować w kilku stadiach - mętlik.

Nawet wyspecjalizowani, wykształceni w tym kierunku ludzie czasem mają trudności w trafnym określeniu pogody na najbliższe dni…..patrz dziennikowa prognoza pogody.

Dlatego nazywa się to tylko „prognozą”…

 

Dlaczego się tak dzieje i na czym polega trudność postaram się wyjaśnić w podsumowaniu, które będzie obejmować teorie powstawania frontów atmosferycznych i ich zapisu (a w zasadzie zapisu sytuacji meteorologicznej dla danego regionu)
Zapis taki widzimy często w postaci serwowanej nam telewizyjnie/ internetowo, mapy synoptycznej.

 

Jednym słowem sztuka polega na tym, ze człowiek ma tendencje do upraszczania i rzecz „widzi” w 2 wymiarach, tymczasem dochodzi 3 wymiar…..a nawet 4ty (czas).

 

Brzmi jak z auli ale nie jest tak źle jak wygląda, a przy odrobinie usilności pozwoli tak naprawdę zrozumieć dogłębnie te prognozy pogody.

 

c.d.n.